درباره کلامی

۲۴ بهمن ۱۳۹۴

ما چقدر به موز شباهت داریم؟

شباهت ژنتیکی میان هر دو انسان (از هر نژاد و تباری که باشند) بیش از ۹۹/۹ درصد است. به عنوان نزدیک‌ترین خویشاوندان ژنتیکی، به طور متوسط، شباهت ژنتیکی ۹۶ درصدی میان انسان‌ها و میمون‌ها وجود دارد، که البته چیز عجیبی نیست. این شباهت ژنتیکی، کم و بیش در میان انسان‌ها و سایر پستانداران نیز وجود دارد. به عنوان مثال، گربه ۹۰ درصد، گاو ۸۰ درصد و موش ۷۵ درصد شباهت ژنتیکی با انسان دارند. البته این اعداد در منابع مختلف، ممکن است که با کمی تفاوت اعلام شده باشند.

ظرف آگار، همه دنیای ما

در زیست‌شناسی و علوم وابسته، از پتری دیش که حاوی مواد مغذی است، برای کشت مصنوعی اورگانیسم‌های کوچک استفاده می‌شود. غالبا ماده مغذی استفاده شده، آگار (عصاره خشک جلبک قرمز) است و به همین دلیل، ظرف آزمایش، به نام ظرف آگار شناخته می‌شود.

میان جهان پیرامون ما، یک ظرف آگار، یک آکواریوم و یک فورمیکاریوم (اَنت فارم) شباهت‌های بسیاری وجود دارد؛ از جمله این که بالاخره یک جایی این دنیاها تمام می‌شوند و به معنای واقعی کلمه، محدود هستند.

خوب، بد، زشت در مرز علم هوش مصنوعی

شخصا علاقه بسیار زیادی به تماشای زندگی و رفتار مورچه‌ها دارم و هر زمان فرصتی پیدا می‌کنم، حتما به صحنه هنرنمایی آنها می‌نگرم. این رفتار اجتماعی مورچه‌ها و زنبورها، بدون شک یکی از مهم‌ترین منابع الهام بخش در مباحث مختلف علمی بوده است. یکی از مهم‌ترین دستاوردهای علمی ناشی از مطالعه و مدل‌سازی رفتار اجتماعی مورچه‌ها، مجموعه الگوریتم‌های بهینه‌سازی مورچگان (Ant Colony Optimization) بوده است، که واضع اصلی آن، پرفسور مارکو دوریگو است.

در بازه کوتاهی که مشغول گذراندن دوران سربازی بودم، پیش از مراسم صبحگاه، هر گروه از افراد، مأمور به نظافت منطقه‌ای خاص از محیط اطراف بودند. بعضا من زودتر کارم تمام می‌شد و می‌توانستم به تماشای مورچه‌ها بنشینم. برای من فراوانی جمعیتی و گونه‌ای مورچه‌ها در یک منطقه محدود، غنیمتی بزرگ بود.

۱۳ بهمن ۱۳۹۴

کودکان نباید منتظر بمانند

چند ماه پیش، یک نفر از یکی از شهرهای محروم با من مکاتبه کرد. خودش سال‌هاست که از آموزش‌های فرادرس در زمینه هوش مصنوعی و پردازش هوشمند استفاده کرده است. اما این بار، برای موضوع دیگری مکاتبه می‌کرد. آموزش اسمال بیسیک را برای پسرش تهیه کرده بود و او سئوالاتی داشت، که خواسته بود من پاسخش را بدهم. اسمال بیسیک زبانی است که مایکروسافت برای مبتدیان (به ویژه کودکان و نوجوانان) ساخته است. اما سئوالات عمیق بودند و نشان می‌داد که یک برنامه‌نویس بالقوه، کم کم به بالفعل تبدیل می‌شود.

۱۰ بهمن ۱۳۹۴

در به کار بردن اعداد احتیاط کنیم

ما در طول روز، از اعدادی در اندازه‌ها و انواع مختلف استفاده می‌کنیم؛ یک رقمی تا ده رقمی. اما به نظر می‌سد این اعداد بعضا معنای واقعی خود را از دست می‌دهند و به مفاهیمی نسبی در حوزه کاربردشان تبدیل می‌شوند. به ویژه اعداد بزرگ در حد میلیارد، با وجود عادی شدن در ادبیات روز مره، واقعا اعداد بزرگی هستند و مقدار آن‌ها، شایسته یک بررسی دقیق است. باید در به کار بردن اعداد و محاسبات‌مان، تجدید نظر کنیم.

۱۰ بهمن ۱۳۹۴

حل مسأله بازی Go توسط گوگل

بازی Go یکی از بازی‌های بسیار قدیمی است، که بیش از ۲۵۰۰ سال پیش، در چین ایجاد شده است. این بازی، هم اکنون توسط بیش از ۴۰ میلیون نفر در سراسر دنیا انجام می‌شود و قواعد بسیار ساده‌ای دارد. اما با این حال، به دلیل تعداد حالات بسیار زیادی که دارد، هوش مصنوعی تا کنون قادر نبود که در سطوح حرفه‌ای، با انسان رقابت کند. تعداد حالات این بازی، بزرگ‌تر از تعداد اتم‌های کل کیهان است. این عدد، چیزی حدود ده به توان صد برابر، بزرگ‌تر از تعداد حالات بازی شطرنج است. از این نظر، تا کنون باور بر این بود که، هیچ هوش ماشینی (حداقل با فناوری کنونی) امکان رقابت با انسان را ندارد.

۹ بهمن ۱۳۹۴

چراغ ترمز

فرایند حاکم بر چراغ ترمز پشت ماشین‌ها، پدیده جالبی است. وقتی راننده ترمز می‌گیرد، جریان الکتریکی وصل می‌شود که نهایتا الکترون‌ها را جابجا می‌کند و نوری در لامپ تولید می‌شود. قطعا الکترون‌ها هیچ تصوری در مورد این که می‌توانند مسبب ایجاد نور باشند، ندارند. چه برسد به این که بدانند، اصولا مفهوم اصلی چراغ ترمز، ارسال پیام «احتیاط» یا «خطر» برای راننده پشت سر است.