سؽغؽر و سؽغؽرچؽن
در زبان ترکی برای اشاره به «گاو» کلمات مختلفی وجود دارند که بسته به سن و جنسیت گاو، مورد استفاده قرار میگیرند. در ادامه، فهرستی از این کلمات آمده است.
- گاو: سؽغؽر (Sığır)
- گوساله، تا ۶ ماهگی: بیزوْو (Bizov) و بوزاغ (Buzağ)
- گوساله، ۶ تا ۱۲ ماهگی: دانا (Dana)
- گاو ماده، تا تولد اولین گوساله: دۆوه (Düvə)
- گاو ماده دارای گوساله: اینَک (İnek)
- گاو نر، تا تولد اولین گوساله: توْسون (Tosun)
- گاو نر جوان و دارای گوساله: بوْغا (Boğa)
- گاو نر (هم کلی و هم میانسال و بالاتر): اؤکۆز (Öküz)
در انگلیسی نیز برای اشاره به گاو از کلمات متعددی استفاده میشود که برخی از آنها در ادامه بیان شدهاند.
- گاو: Cattle
- گوساله: Calf
- گاو نر: Bull
- گاو ماده: Cow
نکته جالب توجه آن است که به پرنده «سار» (Starling)، در ترکی سؽغؽرچؽن (Sığırçın) گفته میشود. چؽن در سؽغؽرچؽن به معنای پرنده و سؽغؽر همانطور که پیش از این نیز بیان شد به معنی گاو است.
اما دلیل اشتراک لفظی بین نام این پرنده و گاو در زبان ترکی چیست؟ سار یا همان سؽغؽرچؽن، به ویژه در فصلهای گرم سل، روی گاوها مینشیند و به تمیز کردن آنها میپردازد. این همزیستی (Symbiosis) بین سار و گاو، دلیل انتخاب نام سؽغؽرچؽن یا «پرنده گاو» یا در واقع «پرنده مربوط به گاو» برای این پرنده است.
«بلدرچین» نیز از جمله اسامی پرندگان به زبان ترکی است که از «چین» به معنی «پرنده» در نام آن استفاده شده است. در فارسی نیز، از کلمه بلدرچین استفاده میشود. پرندگان دیگری نیز در زبان ترکی وجود دارند که در نام آنها از «چین» استفاده شده است.
نیما
سلام دکتر چوخ عالیسیز، افتخار الیرم همشهریزم
لیلا
وای عالی بود. به مفردات لغت هم اشراف دارید. همیشه برام سوال بود چرا ترکها برای گاو واژه های مختلف دارن. فکر کنم ازنظر جامعیت و تکامل زبان ترکی بعد از عربی و آلمانی باشه.