سیدمصطفی کلامی هِریس

مدتی قبل، به طور اتفاقی یکی از برنامه‌های تلویزیون ایران را دیدم، که به موضوعات حوزه فناوری اطلاعات اختصاص داشت. موضوع برنامه خوب بود و به نظرم جالب آمد. اما در بخشی از برنامه، مواردی گفته شدند که بسیار متأثر کننده بودند.

در بخشی از این برنامه، چند موتور جستجوی ایرانی معرفی شدند، که توسط شرکت‌های داخلی طراحی شده‌اند، و البته که وجود این فناوری‌های بومی، بسیار بسیار خوشحال کننده است. خوب است که ما معادل وطنی و سفارشی شده از امکانات ارائه شده توسط شرکت‌های خارجی را داشته باشیم. و البته مهم‌تر از همه، این که شرکتی و مجموعه‌ای حاضر است روی این موضوعات سرمایه‌گذاری کند، به مراتب خوشحال کننده‌تر است. چرا که ایده‌های این چنینی، اغلب دیر بازده هستند، و برای سرمایه‌گذاران، چندان جذاب نیستند.

اما جهت تشویق افراد (شما بخوانید توجیه) برای استفاده از این موتورهای جستجوگر ایرانی، برنامه به جای صحبت از ویژگی‌های مثبت آن‌ها، شروع به تخریب موتورهای جستجوگر خارجی کرد؛ به خصوص گوگل. همه ما می‌دانیم ارزش موتور جستجوی گوگل و البته سایر خدمات این شرکت در بستر اینترنت، چقدر است و جایگاه آن کجاست. اما کارشناسان این برنامه، معتقد بودند گوگل، لینک‌های حاوی مطالب غیر اخلاقی را بیشتر از لینک‌های صحیح به کاربران ایرانی پیشنهاد می‌دهد. عمدا در میان پیشنهادهای تکمیل خودکار جستجو نیز، موارد غیر اخلاقی به صورت پیش فرض گنجانده شده‌اند، تا جوانان ما، به راه‌های نامناسب کشیده شوند.

این که گوگل انگیزه این کار را می‌تواند داشته باشد یا نه، اصلا موضوع بحث این نوشته نیست. آن را در مجال دیگری باید بررسی کرد. مشکل اینجاست که این برنامه، بدون در نظر گرفتن شرایط واقعی جامعه ایران، اقدام به طرح یک نظریه توطئه می‌کند. سئوال اینجاست که، آیا افرادی که به صفحه شخصی لیونل مسی، خانم فرناندا لیما، و یا دختر باراک اوباما حمله می‌کنند، توسط گوگل یا یک شرکت خارجی به این کار تشویق می‌شوند؟ فهرست بلند حملات ایرانیان در فضای مجازی، که در این لینک گردآوری شده است، واقعا در هیچ جای دیگری از دنیا، سابقه ندارد.

ادبیات نامناسب مردم ما در کوچه و خیابان، در ورزشگاه، در محیط کار، در کلاس درس، در تاکسی، در رستوران، در سینما، و در هر مکان عمومی و خصوصی دیگر، به هیچ عنوان ریشه خارجی ندارد. ما واقعا مشکلات بزرگی در خصوص ادب و نزاکت داریم؛ که البته فقط و فقط ریشه داخلی دارد. تا زمانی هم که قبول نکنیم مشکل از ماست، و یا اساسا مشکلی وجود دارد، وضع از این هم بدتر خواهد شد. باید بدانیم بخش بزرگ و اصلی راه حل هر مشکلی، پذیرش و اعتراف به وجود آن است.