آش دوغ یا دوُگا
آش دوغ، یکی از غذاهای محبوب در آذربایجان، به ویژه در دامنههای سبلان است. به این آش در ترکی، آیران آشی و در کوردی، دوکلیو گفته میشود.
در زادگاه من، هِریس (Heris)، این آش را به نام «دوُگا» (Dowga) میشناسند و در اغلب مراسمها (به ویژه عروسی)، به عنوان پیشغذا سِرو میشده است (و بعضا میشود). در آش دوگا از حبوباتی مانند نخود و لوبیا، سبزیجات تازه و انواع سبزیهای محلی و کوهی استفاده میشود.
از دوغ نیز برای مزهدار کردن «دوگا» استفاده میشود. دوغی مورد استفاده در دوگا، طی فرایند «نهره» کردن (جدا کردن کره و دوغ) با استفاده از کوزههای بلند، به دست میآید. خود این کوزهها را هم، که تصویری از آن در ادامه آمده است، به نام نهره میشناسند. حدود ۲۵ سال پیش، خودم هم در معیّت مادربزرگ، یکی دو بار این کار را کردهام.