مصاحبه با برنامه نقطه سر شب در رادیو تهران
جشنواره ملی «ایران ساخت» توسط ستاد فرهنگ‌سازی اقتصاد دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با هدف حمایت از اقتصاد دانش‌بنیان برگزار می‌شود. امسال دومین دوره از این جشنواره با شعار «فناوری ایرانی در خدمت کسب و کار ایرانی» در شش بخش رسانه‌های دیجیتال، رسانه‌های دیداری و شنیداری، هنرهای تجسمی، ادبیات، ایده‌بازار و دانش‌آموزی برگزار شد. جای خوشحالی دارد که «فرادرس» امسال توانست تا از میان کلیه کاندیدهای بخش رسانه‌های دیجیتال، در رشته وب‌سایت، مقام اول را کسب کند. این اتفاق مثبتی برای حوزه آموزش آنلاین ایران است، که آن را به طور ویژه به بیش از دویست هزار دانشجوی فرادرس در سراسر جهان، مدرسان فرادرس و کارکنان بزرگترین دانشگاه آنلاین ایران که همه در کنار هم در این موفقیت سهیم هستند تبریک می‌گویم.
به همین مناسبت، روز دوشنبه، دهم دی‌ماه ۱۳۹۷، مصاحبه‌ای با برنامه نقطه سر شب در رادیو تهران داشته‌ام که می‌توانید آن را از طریق فایل صوتی زیر بشنوید. البته رونویس این مصاحبه را هم در ادامه قرار داده‌ام تا افرادی که به هر دلیلی امکان گوش دادن به فایل صوتی را ندارند، بتوانند از آن استفاده کنند.
فایل صوتی مصاحبه با برنامه نقطه سر شب در رادیو تهران
ذخیره کردن این فایل صوتی: لینک دانلود
رونویس مصاحبه:
مجری: بله؛ شنونده نقطه سر شب دوشنبه شب هستید؛ شب مجازی رادیو تهران. دوستان از طریق صفحه مجازی برنامه، RadioTehran.IT در اینستاگرام می‌توانند برنامه را به صورت زنده مشاهده کنند. اما اولین گفتگوی تلفنی ما اختصاص دارد به جناب آقای دکتر کلامی، رئیس فرادرس که در حال حاضر روی خط هستند. سلام می‌کنم به ایشان؛ خیلی خوش آمدید به نقطه سر شب دوشنبه شب، شب مجازی رادیو تهران.
من: سلام عرض می‌کنم خدمت شما و همراهان برنامه، شب خوبی را نیز برایتان آرزو می‌کنم. من در خدمت شما هستم.
مجری: خواهش می‌کنم آقای دکتر؛ سلام و شب شما هم به خیر. تبریک می‌گیم به شما برد شما و جایزه‌ای که گرفتید را. برای شما آرزوی توفیق داریم.
من: خیلی ممنون و متشکرم از تبریکتان. من هستم در خدمت شما.
مجری: خواهش می‌کنم برای ما بفرمایید چه بوده اصلا این جایزه که بردید؟ موضوع چه بود؟
من: عرض کنم به خدمتتان، ما در دومین جشنواره ملی ایران ساخت که امسال برگزار شد و چند روز قبل در تالار وحدت اختتامیه آن بود، در بخش رسانه‌های دیجیتال رتبه نخست وب‌سایت‌ها را کسب کردیم.
مجری: رتبه نخست وب‌سایت‌ها؟
من: بله؛ رشته وب‌سایت‌ها در بخش رسانه‌های دیجیتال.
مجری: این رتبه نخست یعنی چه؟ یعنی کیفیت کار شما خوب بوده یا از لحاظ تعداد مخاطب؟ این شاخصش چه بوده؟
من: فرادرس در زمان حاضر بزگترین پلتفرم آموزش آنلاین ایران است و با توجه به خدماتی که توانسته ارائه کند، به دست بیش از ۲۵۰,۰۰۰ دانشجو و دانش‌پذیر رسیده است. به همین دلیل و خب کیفیت آموزش‌ها، تنوع عناوین آموزشی که اغلب هم به صورت متمرکز در آموزش دانشگاهی هست، نظر هیئت داوران این جشنواره را جلب کرد و به همین دلیل ما توانستیم حائز این رتبه بشویم. من حالا یک آماری هست اگر فرصت باشد بدم خدمت شما.
مجری: بله؛ بفرمایید حتما.
من: ما بیش از ۱,۰۰۰ عنوان آموزش در قالب ۸,۵۰۰ ساعت ویدئوی آموزشی را به صورت آنلاین تاکنون ارائه کرده‌ایم و این آموزش‌ها با همکاری بیش از ۷۵۰ مدرس و متخصص تا الان تهیه شده‌اند. این کار را یک تیم اجرایی از حدود صد نفر از جوانان این وطن در واقع انجام داده‌اند و ما به هر حال این مژده و این خبر خوب را هم به هم‌وطنان عزیز بدهیم که علاوه بر اینکه ما در ایران حالا خب به نوعی می‌شود گفت که بزرگترین پلتفرم آموزش آنلاین هستیم، در رقابت با پلتفرم‌های آموزش آنلاین در دنیا الان در رتبه ششم قرار داریم و این به نظر من اگر جدا بی‌نظیر نباشد، حداقل کم‌نظیر است.
مجری: بی نظیر هست. یعنی شما ششمین سایت بزرگ آموزشی در دنیا هستید؟
من: بله؛ نام فرادرس در کنار اسامی خیلی بزرگی که می‌شناسید، «کورسرا» (Coursera)، «یوداسیتی» (Udacity)، «یودمی» (udemy) و خب مثلا بخش OCW دانشگاه MIT قرار دارد. من فکر می‌کنم دیگر ابعاد ملی گرفته به خودش.
مجری: آفرین. این دیگر ابعاد فراملی و بین المللی دارد می‌گیرد. آیا همین موضوع باعث شده که شما یک مقدار هم به بازارهای بین‌المللی فکر کنید؟
من: بله؛ اتفاقا ما یک تستی را و در واقع یک آزمایشی را انجام دادیم و یک سری از دوره‌های آموزشی فرادرس به زبان انگلیسی هم ارائه شده‌اند که الان بیش از ۹,۰۰۰ نفر دانشجو در ۱۳۰ کشور دنیا داشته‌ایم. این پروژه در حال حاضر با کد نِیمی که حالا فعلا نهایی نشده انجام شده است؛ صرفا برای اینکه ارزیابی داشته باشیم از بازارهای خارج از مرز ایران و خیلی موفقیت جالبی بود برای خود ما هم. انشالله بتوانیم که در آینده خارج از مرز ایران هم فعالیت کنیم. کما اینکه الان ما بیش از ۸,۰۰۰ نفر دانشجو در همین کشور افغانستان و در کشورهای حاشیه خلیج فارس داشتیم که خب از آموزش‌های زبان فارسی ما استفاده کرده‌اند. ولی فکر می‌کنم فرصت‌های زیادی برای صادرات خدمات آموزشی در ایران وجود دارد؛ حالا چه ما انجام بدهیم چه دیگران، من فکر می‌کنم که این فرصت را حتما باید مغتنم بشماریم.
مجری: این خیلی امکان خوبی هست. حالا شنوندگان عزیز توجه بکنند ما وقتی صحبت می‌کنیم از اینکه فناوری‌های ما می‌توانند بازارهای بین‌المللی را کسب کنند و داشته باشند، فکر نکنیم حتما باید یک وسیله سخت افزاری ایجاد بکنیم تا در این بازارها رقابت کنیم. حتی ما می‌توانیم با تکنولوژی‌هایی از این دست هم به بازارهای بین‌المللی ورود کنیم. یعنی این (فرادرس) یک کار مغز‌افزاری و نرم‌افزاری است که الان شاهد آن هستید.
من: یک چیزی را من در تایید فرمایش شما بگویم. چند سال قبل که قیمت نفت خیلی زیاد بود، درآمد نفتی ایران صد و هفتاد میلیارد دلار شد. فکر کنم سال ۲۰۱۲ بود. بله؛ در همان سال کشوری مثل هند از ناحیه صادرات خدمات نرم‌افزاریش توانست قریب به دویست میلیارد دلار درآمدزایی داشته باشد؛ یعنی بیشتر از نفت ما. من فکر می‌کنم این فرصت‌ها را به ویژه الان در این شرایط خاص حتما باید قدرش را بیشتر بدانیم و به طور خاص فکر می‌کنم آموزش کسب و کار خوبی است. آموزش آنلاین همیشه در میان کسب و کارهای آنلاین جز پنج مورد برتر بوده است.
مجری: حالا یک صحبتی هم شد که شما در رابطه با سابقه فرادرس صحبت کردید، گاهی اوقات ما فقط نتیجه نهایی را می‌بینیم و فکر می‌کنیم فرادرس الان به عنوان اولین سایتی که بزرگترین سایت آموزشی کشور هست جایزه گرفته است. ولی فکر می‌کنم شما بیشتر از ده سال کار کردید و زحمت کشیدید؟
من: بله؛ درست است. بیش از ده سال که بخش اعظمی از آن حقیقتا خون دل بوده است. ما، یعنی من و دیگر بنیان‌گذار فرادرس آقای دکتر آتش‌پز با هم ده سال پیش این کار را شروع کردیم. بخش اعظمی از این مدت را هیچ سرمایه‌ای غیر از خون دل نداشتیم. البته تاثیر حمایت همکاران، خانواده و دیگران را نباید خب فراموش بکنیم. همراهی مدرسینی که با سخاوت دانش خودشان را در اختیار دیگران قرار می‌دهند. به هر حال ما دو نفر واقعا دو تا جوان بودیم که یک کوله پشتی داشتند و داخلش یک لپ‌تاپ بود و واقعا خون دل می‌خوردند.
مجری: آفرین؛ محتوای شما (در فرادرس) محتوای دانشگاهی هست؟
من: درسته دانشگاهی و مهارت محور.
مجری: آیا در بحث محتوای دانشگاهی مثلا وزارت علوم، مجوز و چیزی نمی‌خواهد یا مجوزی داده به شما؟ یعنی آموزش‌های فرادرس چه طور تایید می‌شوند؟
من: در خصوص رسانه‌های آنلاین، کلا مسئولیت مجوزها و همه این ساز و کارهای قانونی بر عهده وزارت ارشاد است. ما تحت نظارت مرکز رسانه‌های دیجیتال و ناشر دیجیتال هستیم و به همین دلیل کار ما با قانون وزارت ارشاد بوده نه اینکه وزارت علوم بخواهد روی این موضوع مجوزی داشته باشد و اصلا همچین وظیفه‌ای را در واقع ندارد.
مجری: چند سوال هم از طرف شنونده‌های برنامه در شبکه‌های اجتماعی به دست ما رسیده است. مخاطبان پرسیده‌اند در بحث بین‌المللی شما رقبای سرسختی دارید. کیفیت محتوا حرف اول را می‌زند. استراژی شما در این راستا چه هست؟
من: دو تا موضوع هست؛ یکی اینکه اگر ما بخواهیم به زبان انگلیسی وارد بازار بین‌المللی بشویم، بله کار خیلی سختی داریم و خیلی سرمایه‌های عظیمی آن طرف روی پروژه‌های بزرگ سرمایه‌گذاری شده است که کار را برای ما فوق‌العاده سخت می‌کند. منتها خوب نمی‌ترسیم از این؛ چرا، برای اینکه یک سری محتواها را ما در فرادرس به زبان فارسی و در قالب آموزش ویدئویی داریم که حتی به زبان انگلیسی هم معادلی برای آن نیست و این حقیقتا شعار نیست. شاهدش هم همان آموزش‌هایی که ما در مارکت فعلی ارائه کرده‌ایم ولی معادلی ندارد. این یک موضوع یعنی وارد حوزه‌هایی بشویم که لبه علم هستند. خیلی آموزش‌ها اصطلاحا پرکتیکال و علمی هستند و رقیبی ندارند. موضوع دیگر اینکه اصلا چرا زبان انگلیسی؟ ما همین زبان‌های منطقه خودمان، خاورمیانه را بخواهیم در نظر بگیریم یک جمعیت عظیمی این جا هستند که خوشبختانه ما در داخل ایران افرادی را داریم که زبان مادریشان مثلا عربی، ترکی، اردو و کردی هست و من فکر می‌کنم این یک موقیعت ویژه‌ای است و کمتر کشوری در دنیا این ویژگی و این فرصت را دارد.
مجری: بله؛ که این همه اقلیم‌ها و زبان‌های مختلف دور و اطرافش باشد و بازارهای گوناگون برایش ایجاد بشود. بسیار خوب فقط سوال پایانی که چشم‌انداز شما چه هست؟
من: چشم انداز ما حالا این هست که بتوانیم با بیشتر کردن محتوای آموزشی کاری کنیم که یک روزی مخاطب ما از هفت سال تا هفتاد سال، شامل همه بشود. آرمانی که ما داریم این هست که هیچ کس هیچ دلیلی برای محروم ماندن از آموزش نداشته باشد. یعنی هیچ دلیلی وجود نداشته باشد، نه به خاطر مسائل مالی، نه به خاطر دوری از مراکز استان‌ها یا مثلا پایتخت، نه به خاطر هیچ دلیل دیگری. تنها دلیلش می‌تواند این باشد که یک نفر خودش نخواهد آموزش ببینید چون این محرومیت آموزشی و لزوم برقراری عدالت آموزشی یکی از چیزهایی هست که ما فکر می‌کنیم خیلی بیشتر از این‌ها شایسته توجه و یکی از آرمان‌های ما است. ما تا یک جایی توانستیم این آرمان را در واقع فراهم بکنیم.
مجری: بسیار عالی؛ ممنونم. فقط یک سوال هم بپرسم. می‌خواستم بحث را تمام کنم ولی دیدم حیف هست. خود شما ویدئوهایتان را (به عنوان مدرس فرادرس) چند نفر دیده‌اند و معادل چند سال تدریس یک استاد است؟
من: عرض کنم به خدمت شما، من یکی از فعال‌ترین مدرسین فرادرس بوده‌ام و تاکنون شخصا به عنوان مدرس بیشتر از ۱۲۵,۰۰۰ دانشجو داشته‌ام که اگر در نظام رایج آموزشی در دانشگاه می‌خواستم تدریس بکنم، حدود ۱۶۰ سال زمان می‌برد.
مجری: عجب، چه آمار خوبی، این قابل تحسین است.
مجری دوم: این قدرت فضای مجازی است.
مجری: بسیار خب، ممنون از شما. تشکر می‌کنم از جناب آقای دکتر کلامی عزیز که با ما در نقطه سر شب همراه شدند.
مجری دوم: در مجموعه فرادرس یک چیزی حدود ۱۱۰ نفر به طور مستقیم مشغول به کار هستند. حدود هفتصد مدرس به طور غیر مستقیم با فرادرس مشغول به کار هستند و ایشان در واقع کارآفرین محسوب می‌شوند. درسته استاد؟
من: بله؛ درست است. این‌ها بلاخره ابعاد کارآفرینی هستند. ولی خوب اصل قضیه دانشجوهایی هستند که به واسطه آموزش‌های مهارت‌محور ما می‌توانند خوداشتغالی کنند. فرادرس نه یک کار آفرینی بلکه یعنی یک متاکارآفرینی (کارآفرینی منجر به کارآفرینی‌های بیشتر) است. کارآفرینی که منجر به کار آفرینی‌های بیشتر می‌شود.
مجری: بسیار خوب؛ ممنون و بسیار سپاس‌گزارم از شما آقای دکتر. شب خوب و آرامی را برای شما آرزو می‌کنم.
من: متشکرم؛ شب شما هم به خیر.
مجری دوم: شب شما هم بخیر؛ خدانگهدار و ممنون از شما.
با من در شبکه‌های اجتماعی همراه باشید:
