سیدمصطفی کلامی هِریس

انواع داروهای مسکّن، قرص‌های کنترل فشار خون، و قرص تب بُر، همگی داروهایی هستند که اصولا به عنوان راه حل موقت تجویز می‌شوند و قرار نیست بیمار را تا پایان عمرش همراهی کنند. در کنار مزایای زیادی که این داروها دارند، علت اختراع آن‌ها نباید به عنوان فلسفه‌ای همیشگی استفاده شود. درد، افزایش فشار خون، و بروز علایم تب در بدن، علامت‌های با معنی هستند و نباید به هیچ دلیلی نادیده گرفته شوند، که البته پزشکان وظیفه شناس نیز، قطعا همین کار را انجام می‌دهند. در کنار این موارد، راهکارهای موقت زیادی را در طول روز می‌بینیم که متأسفانه بیش از اندازه طولانی شده‌اند.

در بحران ارز و سکه که چند سال پیش تجربه کردیم، ظاهرا پوزهای سیار نقش بسیار زیادی داشتند. معامله کنندگان ارز، که عملیات آن‌ها باعث جهش قیمت شد، از پوزهای سیار استفاده می‌کردند و می‌توانستند حجم قابل توجهی از پول را به صورت الکترونیکی و در لحظه جابجا نمایند. به هر حال، شد آن چه همه می‌دانیم. اما بانک مرکزی برای مهار این موضوع، از ایده‌های موجود در شهرداری‌ها و ادارات راه و ترابری استفاده کرد؛ یعنی ساخت «سرعت گیر» در مسیر معاملات و ایجاد تأخیر مصنوعی. این موضوع در آن زمان، با پیاده‌سازی سیستم جدیدی به نام شاپرک عملیاتی شد.

هم اکنون، زمانی که فردی از طریق کارت بانکی خریدی با دستگاه پوز (کارت خوان) انجام می‌دهد، پس از چند ساعت مبلغ به حساب فروشنده واریز می‌شود. من شخصا متوجه ارتباط این تأخیر با مفهوم تجارت الکترونیک نشده‌ام. اما بدتر از آن، فلسفه‌ای است که باعث پیشنهاد این راه حل می‌شود؛ راه حلی که اصولا در بدترین حالت باید موقت می‌بود نه دائمی. جالب است که درگاه‌های پرداخت آنلاین هم دقیقا همین طور هستند و حتی تاخیر بیشتری نسبت به دستگاه‌های پوز دارند.

اگر اطراف خود را بررسی کنید، حتما راهکارهای موقت این چنینی را، فراوان خواهید دید. اما همان قدر که سرعت گیرهای کف خیابان‌ها و افزایش نرخ جرایم در تصحیح فرهنگ رانندگی ایرانیان کارساز بوده‌اند، این راه حل‌های موقت هم، توانسته‌اند در حوزه خودشان موثر باشند. به قدری این برنامه‌ریزی‌های کوتاه مدت و البته نا کارآمد زیاد هستند که متأسفانه ناچاریم ایران عزیز را، «سرزمین راهکارهای موقت» بنامیم.