سیدمصطفی کلامی هِریس

یکی از نبض‌های مناسب برای سنجش سلامتی یک جامعه، بررسی شیوه رانندگی در آن جامعه است. اکثر ما هر روز رانندگی می‌کنیم و یا شاهد رانندگی سایر هم‌وطنان هستیم و متأسفانه، همان طور که همه‌مان می‌دانیم، نبض رانندگی ما ایرانیان، چندان دلنشین نیست. جالب اینجاست که همه‌مان نیز به اتفاق، از این موضوع شاکی هستیم و البته اکثرمان نیز، مقصریم. طبق مشاهدات شخصی که داشته‌ام، و البته محدود به نقطه جغرافیایی خاصی در ایران نیست، چند «اصل موضوعه» را برای توصیف رفتار رانندگان ایرانی (البته اکثریت معروف‎شان) در ادامه آورده‌ام.

اصل یکم: هیچ سرعتی به اندازه کافی زیاد نیست. شما اگر در اتوبانی که حداکثر سرعت مجاز در آن ۱۲۰ کیلومتر در ساعت است، با سرعت ۱۸۰ هم حرکت کنید، باز هم راننده‌ای وجود دارد که از پشت به شما چراغ نور بالا خواهد زد، تا کنار بروید و مسیر را برای حرکت سریع‌تر او، باز کنید.

اصل دوم: هیچ فاصله‌ای به اندازه کافی کوچک نیست. اگر برای امنیت بیشتر، از خودرویی که در جلوی شما در حال حرکت است، فاصله دارید، حتی اگر این فاصله به اندازه ۵۰ سانتی متر باشد، باز هم راننده ماهری وجود دارد که بتواند ماشین ۴ متری خود را، در آن فاصله جای دهد؛ به طور خاص در سرعت‌های بالاتر از ۱۲۰ کیلومتر در ساعت، تعداد این رانندگان ماهر، به طور قابل ملاحظه‌ای، زیاد است.

اصل سوم: هیچ اتوبانی به اندازه کافی پهن نیست. اغلب بزرگراه‌ها و آزادراه‌های ایران شش بانده هستند؛ اما در برخی مناطق، اتوبان‌های دوازده بانده هم دیده شده‌اند. اما هیچ یک از این اتوبان‌ها، پهنای کافی برای تحمل سبک رانندگی ما را ندارد. به طور خاص، افرادی که قصد پیچیدن به یک راه فرعی را دارند، از این که از خطوط مرکزی اتوبان برای این کار استفاده کنند، بسیار لذت می‌برند و هر قدر اتوبان پهن‌تر باشد، ظاهرا لذت بیشتری نیز عاید ایشان می‌شود.

اصل چهارم: هیچ زمانی به اندازه کافی کوتاه نیست. تفکیک زمانی در میان رانندگان ایرانی، اغلب به ۱۰۰ الی ۲۰۰ میلی ثانیه محدود است. برای آزمایش این نکته، می‌توانید فاصله زمانی میان سبز شدن چراغ و بوق زدن ماشین‌های پشتی را اندازه‌گیری کنید. البته، در این آمار، اعداد منفی لحاظ نشده‌اند.

گذشته از شوخی، موضوع فرهنگ نادرست رانندگی در ایران، هزینه‌های بسیار زیادی را به جامعه تحمیل می‌کند و همه‌مان به طور مشترک، متضرر می‌شویم و اگر چاره اندیشی مناسبی برای این موضوع نشود، تبعات جبران ناپذیری خواهد داشت. آمار کشته‌های ناشی از تصادفات جاده‌ای در ایران، واقعا دردناک است و بخش قابل توجهی از آن، فقط به خاطر رانندگی نادرست ماست. هیچ نهاد یا سازمانی هم نمی‌تواند این موضوع را حل کند؛ همان طور که تا کنون نشده است. بهترین نقطه شروع، خودمان هستیم.