زرگرها و خط بریل
چند سالی است که بر روی بستهبندی داروها، برای راحتی نابینایان، نام و مشخصات دارو به صورت خط بریل نوشته میشود. در ابتدا این موضوع منحصر به داروهای خارجی بود؛ اما خوشبختانه شرکتهای داروسازی داخلی نیز، این اقدام مثبت را شروع کردهاند، که قطعا جای تقدیر و تشکر ویژه دارد.
تا کنون چندین بار برایم پیش آمده است که برای تهیه دارو به داروخانه مراجعه کردهام و مسئول فنی داروخانه، نتوانسته است به درستی نام دارو را بخواند. چندین بار داروی اشتباه تحویل گرفتهام و چندین بار نیز، مجددا به مطب پزشک تجویز کننده نسخه مراجعه کردهام، تا از نسخهاش و خط حرفهای خودش، رمزگشایی کند. به زعم من، اگر کمی فاصله بیافتد و آن پزشک موضوع را فراموش کند، احتمالا خودش هم نخواهد توانست، پرده از محتوای واقعی نسخه بردارد.
همکاران پزشکان در داروخانهها نیز، نوع دیگری از این مشکل را دارند. در تعداد بسیار کمی از داروخانهها، برچسبهای مربوط به دستور مصرف ساعتی و روزانه، به صورت چاپی آماده شدهاند و فقط چسبانده میشوند، که به این ترتیب، از هر گونه ناخوانایی و سردرگمی بیمار، پیشگیری میشود. باید از این بابت از این عزیزان تشکر کرد. اما اکثرا دستور مصرف داروها با خطی بسیار بد نوشته میشود، که حقیقتا میتواند دردسرساز باشد.
زمانی که آن خط بریل و ملاحظه حال نابینایان را، با نابیناسازی عمدی عموم مردم از طریق نگارش نامناسب نسخ پزشکی، در کنار هم میگذارم، واقعا متأسف میشوم. بهانه این کج نگاریها هر چه که هست، نتایج نامطلوبش کاملا روشن هستند. از نظر من، این بدخطی خودخواسته، چیزی به غیر از یک زبان زرگری رایج شده در جامعه پزشکی نیست و متأسفانه علامت خوبی برای سلامت حرفهای ایشان محسوب نمیشود. شاید با این کار، تمایل دارند خود را حرفهای نشان دهند؛ یا خوانایی نسخه را صرفا جهت پیشگیری از سوء استفادههای احتمالی، به پایینترین حد ممکن برسانند. اما بعضا تشخیص اشتباه این «پایینترین حد ممکن خوانایی» و یا عدم رعایت مناسب آن، باعث کاملا ناخوانا شدن نسخه میشود.
این کج نویسی، تفاوتی با این ندارد که یک تعمیرکار خودرو، پس از انجام کارش، پیچها را شل ببندد؛ یا یک رستوران از مواد اولیه ناسالم برای تهیه غذا استفاده کند؛ یا یک معلم، افکار مسموم را در ذهن کودکان وارد نماید. نتیجه یکسان است؛ روح، جان یا مال یک انسان دیگر، به خطر میافتد.
میلر ریس هاچیسون (مخترع اولین سمعک الکترونیکی)، لوئیس بریل (مخترع خط بریل)، جبار باغچهبان، و افراد محترم دیگری مثل ایشان، سعی داشتهاند اشتباههایی را تصحیح کنند، که در مسیر طبیعت یا حوادث به وجود آمدهاند و موجب ناتوانی یا کمتوانی افراد میشوند. آرمان این افراد مقدس است؛ و متأسفانه معضلاتی مثل آنچه در بالا گفته شد، هیچ نسبتی با این آرمانهای انسانی و والا ندارند.
به امید روزی که در ایران عزیز نیز، در شبکه درمانی دیجیتال، هر شهروند یک پرونده درمانی الکترونیکی داشته باشد و اساسا نیازی به این نوشتنهای بد خط نباشد؛ نیازی به چاپ دفترچه و اتلاف منابع طبیعی نباشد؛ و هیچ نسخهای اشتباه نوشته و خوانده نشود.