سیدمصطفی کلامی هِریس

یکی از جالب‌ترین مشاهداتی که نسبت به دنیای اطراف دارم، بررسی رفتار فروشندگان در برخورد با مشتریان، و به خصوص نحوه معرفی و ارائه توضیحات درباره محصول مورد فروش است. برخی از این توضیحات ابتکار فردی فروشنده هستند؛ اما برخی نیز، صرفا محفوظاتی هستند که از یک منبع مطالعه کرده‌اند و یا از یک فروشنده باسابقه‌تر یاد گرفته‌اند.

مثلا به یاد دارم که یک بار، یک فروشنده در مورد منبع چرم کفش‌هایش صحبت می‌کرد که از پوست نژادی خاص از بوفالو است. نژادی که در سرما و گرما مقاومت خوبی دارد و کفش هم این مقاومت را طبعا در خود دارد. همان فروشنده درباره طراحی کفش‌ها می‌گفت که از پای ۱۰۰ نفر ورزشکار حرفه‌ای الگوبرداری شده است و به این دلیل، کفش‌ها برای ورزش مناسب هستند. کلا داستانی جالب و البته باور ناپذیر بود.

یکی از جالب‌ترین مواردی که تجربه کرده‌ام، مربوط به خرید تعدادی لوازم روشنایی و برقی از خیابان لاله‌زار تهران است، که فروشنده در مورد جریان برق مستقیم و متناوب (شهری) توضیحاتی را به من ارائه می‌کرد. این توضیحات به عنوان یک مهندس برق برایم عجیب بودند. این مطالب، پر از غلط‌های علمی بودند، که به سبب آغشتگی به برخی کلمات نسبتا تخصصی و برخی اطلاعات درست، نادرستی آن‌ها برای افراد غیر متخصص قابل تشخیص نبود.

مشابه این موارد را در خرید کامپیوتر، موبایل، مسکن، خودرو، لباس، مسواک، حوله، فرش و تقریبا در هر چیز مشابه دیگر، دیده‌ام. طبق تجربه‌ای که داشته‌ام، امروزه اکثر اصناف، به ویژه فروشندگان، با اتکا به برخی کلمات عجیب و غریب، و استفاده از مطالب غیر علمی، و توسل به داستان‌های باور نکردنی، سعی دارند به هدف‌شان برسند. شاید حق با آن‌ها باشد؛ به هر حال باید درآمدی به دست بیاورند. اما چیزی که قابل درک نیست، این است که چطور حتی یک احتمال کوچک را در نظر ندارند، که فرد مقابل‌شان، در آن زمینه متخصص باشد. این اعتماد به نفس، پدیده عجیبی است. خیلی عجیب است که این «نادان انگاری» سازمان یافته و عمومی را شاهد هستیم.