سیدمصطفی کلامی هِریس

گوجه‌فرنگی، مانند سیب‌زمینی و چای، در زمان قاجار وارد ایران شد و در ابتدا نیز، به نام «بادمجان رومی» یا «بادمجان ارمنی» شناخته می‌شد. چرا که علاوه بر مسیر ورود سلطنتی، یک مسیر هم از طریق ارمنستان و عثمانی (ترکیه امروزی) برای واردات آن بوده است. گوجه‌فرنگی‌های آن دوران نیز، اغلب در اندازه کوچک و اصطلاحا گیلاسی بودند و بعدها، با ورود نژادهای بزرگ‌تر، نام «گوجه‌فرنگی» رایج شد. البته ریشه اصلی گیاه گوجه فرنگی، به آمریکای جنوبی و مرکزی بر می‌گردد و اسپانیایی‌ها افرادی بودند که برای نخستین بار، گوجه فرنگی را به اروپا برده‌اند.

گوجه‌فرنگی، بادمجان (بادنجان)، سیب‌زمینی و انواع فلفل‌ها، همگی اعضای تیره بادنجانیان (یا سیب‌زمینیان) هستند. به همین دلیل است که شباهت ظاهری زیادی میان برگ‌های این گیاهان می‌توانید ببینید. بنابراین، نام‌گذاری گوجه‌فرنگی به صورت «بادمجان» رومی یا ارمنی، حداقل از نظر علمی، چندان بی‌راه نیست. در آذربایجان ایران، برای اشاره به گوجه‌فرنگی، از کلمه «بادمجان» به تنهایی استفاده می‌شود. عبارت «قیٌرمیٌزی بادیٌمجان» (بادمجان قرمز) هم، برای دقیق‌تر شدن کاربرد دارد. در مقابل، برای اشاره به آنچه در فارسی به بادمجان معروف است، از «قره بادیٌمجان» (بادمجان سیاه) استفاده می‌شود. البته کلمه «بامادور» (یا پامادور) هم در مناطقی، از جمله در تبریز و باکو، رایج است. ریشه کلمه هم ظاهرا روسی است و از помидор (پومیدور) گرفته شده است.