سیدمصطفی کلامی هِریس

پلاستیک PET یا پت (پلی اتیلن تِرِفتالات) یکی از موارد پرمصرف در زندگی روزمره است و بیشترین کاربرد آن، در تولید بطری‌های پلاستیکی حاوی آب و سایر نوشیدنی‌هاست. به طور متوسط، سالانه در حدود ۶۰ میلیون تن پلاستیک پت در سراسر جهان تولید می‌شود که این حجم، تشکیل دهنده بیش از ۲۰ درصد کل تولید انواع پلاستیک در دنیاست. با توجه به تلاش‌هایی که انجام شده است، بخش بسیار ناچیزی و فقط در حدود ۴ درصد از این مقدار، وارد چرخه بازیافت می‌شود. از این رو، پلاستیک پت، یکی از بزرگ‌ترین بخش‌های آلودگی زیست محیطی را تشکیل می‌دهد.

اما چند روز پیش، خبری خوب، مبنی بر یافته شدن یک نوع باکتری منتشر شد، که می‌تواند پلاستیک‌های پت را تجزیه کند. دانشمندان و پژوهشگران ژاپنی، در موسسه فناوری کیوتو (KIT)، توانسته‌اند این میکروب‌ها را کشف نمایند و امیدوارند که بتوانند راه حل مناسبی برای تجزیه طبیعی این نوع از پلاستیک ارائه نمایند.

این موجودات ریز، به مرور و در اثر تکامل، توانسته‌اند دو آنزیم را توسعه دهند که به واسطه آن‌ها، امکان شکستن پیوندهای پلاستیک پت فراهم شده است. اعضای تیم پژوهشی مورد اشاره، امیدوارند بتوانند با استفاده از آنزیم‌های فوق (به صورت صنعتی) و یا با کمک گرفتن از خود باکتری‌های یافت شده، موضوع تجزیه پلاستیک‌های پت را، پیش ببرند.

البته، خطر بالقوه‌ای که توسعه چنین باکتری‌هایی می‌تواند داشته باشد، فاسد شدن پلاستیک‌ها و از بین رفتن شرایط نگهداری بهداشتی محصولات غذایی و پزشکی است. به همین دلیل، استفاده صنعتی از آنزیم‌ها، که توسط باکتری‌ها کشف شده‌اند، به مراتب راه حل امن‌تری برای ما خواهد بود.

اهمیت چنین پژوهشی، گذشته از آثار مستقیمی که می‌تواند در بهبود وضعیت محیط زیست داشته باشد، از نظر اقتصادی نیز قابل تأمل است. چرا که اگر کشوری یا شرکتی بتواند این فناوری را به دست بیاورد، می‌تواند به یک قطب مهم در معادلات جهانی تبدیل شود. در حال حاضر، مشکل اصلی نوع بشر در این سال‌ها، موضوع آلودگی محیط زیست است؛ هر چند عموم مردم، فعلا نسبت به این موضوع، بی‌تفاوت هستند. اما دیر یا زود، زمانی فرا خواهد رسید که کشورها و جوامع، مجبور خواهند شد که اولویت بالاتری برای این موضوع قائل باشند.