دو دهه پرواز یک عقاب به روایت تصویر

نقشه‌ای که مشاهده می‌کنید، مسیر پروازهای یک عقاب را طی بیش از بیست سال نشان می‌دهد. سنسور تعقیب مسیری که برای ثبت مسیر پروازهای این عقاب مورد استفاده قرار گرفته است، در کشور روسیه به بدن او متصل شده بود و این سنسور GPS، در تمام این سال‌ها، اطلاعات مسیرهای پروازی این عقاب را ثبت و مخابره کرده است.

۵ اسفند ۱۳۹۷

«جفت طوسی» شاهکاری از خواجه نصیرالدین طوسی

خواجه نصیرالدین طوسی، ریاضیدان، فیلسوف، فقیه، ستاره‌شناس، اندیشمند، پزشک و معمار ایرانی است. از این دانشمند والا مقام، به دلیل دانش بالایی که در حوزه‌های گوناگون داشته است، با عنوان «همه‌چیز‌دان» نیز یاد می‌شود. زادروز این عالم برجسته، در ایران با عنوان «روز مهندس» نام‌گذاری شده است.

کشف اسرار آفرینش با زیست‌شناسی کوانتومی

در علم فیزیک، «کوانتوم» (quantum) به کم‌ترین مقدار از هر موجودیت فیزیکی گفته می‌شود. بر همین اساس، «مکانیک کوانتومی» (Quantum Mechanics) که با عناوین دیگری همچون «فیزیک کوانتوم» (Quantum Physics) و «نظریه کوانتوم» (Quantum Theory) نیز شناخته شده است، نظریه‌ای بنیادی در علم فیزیک است که ماهیت کوچک‌ترین مقیاس از سطوح انرژی در اتم‌ها و ذرات زیراتمی را توصیف می‌کند.

«زیست‌شناسی کوانتومی» (Quantum Biology) مبحثی نسبتا جدید است؛ هر چند که اولین جرقه‌های ظهور آن در سال‌های ۱۹۲۰ میلادی زده شده بود. در زیست‌شناسی کوانتومی به کاربردهای مکانیک کوانتومی و «شیمی نظری» (Theoretical Chemistry) در موضوعات و مسائل زیست‌شناسی می‌پردازند.

۳ تیر ۱۳۹۵

دنیا یک دسکتاپ چهار بعدی است

چیزی که حواس ما از دنیای اطراف دریافت می‌نمایند، در قالب یک سری فعل و انفعالات الکترو-شیمیایی نهایتا به مغز ما منتقل می‌شود؛ اما معلوم نیست که ادارک شکل گرفته در سیستم عصبی ما، دقیقا منطبق بر واقعیت باشد. چه بسا مواردی که ما امکان حس آن را نداریم، اما واقعی هستند و چه بسا مواردی که ما آن‌ها را درک و حس می‌کنیم، اما عملا وجود ندارند. این یکی از معماهای بزرگ است که به احتمال زیاد، ما به این زودی‌ها نخواهیم توانست راه حل مناسبی برای آن، پیدا کنیم.

۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۵

هایپشیا، زنی فیلسوف در میدان شهر

فیلم آگورا (Agora) ساخته سال ۲۰۰۹، به کارگردانی آلخاندرو آمنابار سانتوس، یکی از جالب‌ترین آثار سینمایی مربوط به تاریخ علم و فلسفه است. داستان فیلم مربوط به سال‌های پایانی زندگی هایپشیا (Hypatia)، یک بانوی ریاضی‌دان، منجم و فیلسوف اهل اسکندریه است، که آخرین کتابدار کتابخانه بزرگ اسکندریه بوده است و در قرن چهارم و پنجم میلادی می‌زیسته است. هایپشیا، چهره‌ای بسیار شاخص است و نماد تاثیر و نقش زنان در پیشرفت علم و دانش بشری محسوب می‌شود.

۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۵

تایملاین مکانی و دوگان آن

یکی از انواع مهم پست‌های ارسالی از طرف افراد در شبکه‌های اجتماعی، خبر حضور آن‌ها در یک مکان به خصوص است، که حاکی از وقوع یک مسافرت تفریحی یا کاری است. این یکی از تم‌های رایج در شبکه‌های اجتماعی است. حتی چند ماه پیش، سبک جدیدی مرسوم شد، که افراد عکسی از پاسپورت، بلیط و مقداری پول خارجی را منتشر می‌نمودند و خبر حضور در یک مکان را، از پیش اطلاع می‌دادند. در مقابل، می‌شود دوگانی برای این نوع تایملاین مبتنی بر مکان در نظر گرفت، که می‌تواند جالب باشد.

۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۵

گرانش، صدای جهان اطراف ماست

چند ماه پیش، در فوریه سال ۲۰۱۶ میلادی، خبری مبنی بر اندازه‌گیری و مشاهده امواج گرانشی منتشر شد. جالب است که وجود این امواج، یکصد سال پیش، توسط آلبرت انشتین به صورت نظری پیش‌بینی شده بود و هم اکنون، به لطف وجود ابزاری به نام لایگو یا LIGO، این نظریه تأیید شده است.

۲۷ فروردین ۱۳۹۵

افتراق و اتحاد میان خواب و زندگی

تفاوت و شباهت میان زندگی و خواب، یکی از مفاهیمی است که از دیرباز ذهن بشر را به خود مشغول کرده است. تا کنون آثار علمی، فلسفی و هنری فراوانی در این خصوص ساخته و پرداخته شده‌اند. یکی از جالب‌ترین اشارات به این موضوع، در بخشی از کتاب «دنیای سوفی» (نوشته جاستین گاردر) آمده است، که به «عصر باروک» مربوط می‌شود. متن فارسی و انگلیسی این بخش، که از زبان آلبرتو بیان می‌شود، در ادامه آمده است.

۱۸ فروردین ۱۳۹۵

اعتیاد به حرکت، دلیل اصلی ایجاد مغز

میلیاردها سال پیش، زمانی که اولین مولکول‌ها توانستند رمز زندگی را کشف کنند، حیات بر روی زمین متولد شد. در همان مراحل نخستین فرایند تکامل، نیاکان تک سلولی ما، به فکر توسعه مکانیکی بودند و ادوات حرکتی را ایجاد کردند. به مرور، روش‌های پیچیده‌تری برای حرکت ایجاد شدند، که کم و بیش در میان موجودات تک سلولی امروزی نیز، می‌توان آن‌ها را دید.

۱۰ فروردین ۱۳۹۵

رودخانه‌ای به نام بدن

سال‌ها پیش این حقیقت توسط پرفسور آبرسولد یافته شد که، سالانه ۹۸ درصد از اتم‌ها و مولکول‌های تشکیل دهنده بدن ما انسان‌ها، با اتم‌های دیگری جایگزین می‌شوند؛ اتم‌های جدیدی که احتمالا هیچ گاه در بدن ما نبوده‌اند. این گزاره با کمی تغییر در اعداد، برای سایر جانداران (حداقل برای سایر جانوران) نیز برقرار است. در بدن انسان، مولکول‌های آب بیشترین نرخ جایگزینی را دارند. تقریبا نصف آب موجود در بدن (که ۷۰ درصد وزن آن را تشکیل می‌دهد)، در عرض ۸ روز به صورت کامل با مولکول‌های آب جدید، جایگزین می‌شوند. یعنی هر ۸ روز یک بار، ۳۵ درصد از ماده تشکیل دهنده جسم ما، به صورت کلی بازجوان (Rejuvenate) می‌شود.